Door de coronacrisis zijn veel medische onderzoeken, behandelingen en ondersteuning uitgesteld ‘tot later’. Om die uitgestelde zorg zo snel mogelijk in te halen vraagt de Vlaamse Raad voor Welzijn, Volksgezondheid en Gezin aan de Vlaamse overheid om dringend werk te maken van een richtinggevend beleidskader. Zo kan Vlaanderen niet alleen de huidige uitgestelde zorg snel en gestructureerd wegwerken maar ook bij volgende coronagolven of andere crisissen beter voorbereid zijn. Daarbij zal ook grondig overleg nodig zijn met de federale en andere overheden, zodat deze overheden maximaal elkaars initiatieven kunnen steunen.
Tom Balthazar, voorzitter van de kamer gezondheid van de Vlaamse Raad WVG: “Coronagolf na coronagolf zien we hoe medische onderzoeken en ingrepen die niets met COVID-19 te maken hebben op de lange baan geschoven worden. Ook nu is die uitgestelde zorg nog steeds niet weggewerkt. Zo stappen we van de ene crisis in de andere zonder een structurele aanpak. De Vlaamse Raad WVG wil hier zo snel mogelijk komaf mee maken en doet tien aanbevelingen aan de Vlaamse overheid voor het uitwerken van een daadkrachtig beleid."
Na de coronacrisis, nu een crisis van uitgestelde zorg
Volgens cijfers van het Vlaams Patiëntenplatform was eind vorig jaar 27% van de zorg voor personen met een chronische aandoening in het ziekenhuis uitgesteld. In de eerstelijnszorg ging het om 25% uitgestelde zorg. Er is dus niet alleen een forse inhaalbeweging nodig van uitgestelde zorg, soms hebben patiënten intussen ook bijkomende gezondheidsschade opgelopen. Door de blijvende instroom van coronapatiënten en nieuwe grieppatiënten, de aanhoudende hoge werkdruk en uitval bij het medisch personeel blijft het echter moeilijk om de achterstand in te halen.
Meer daadkrachtig beleid nodig van de overheid
De overheid is heel erg bezig geweest met (crisis)maatregelen om de pandemie te beheersen. Nu is het volgens de Vlaamse Raad WVG tijd om daarnaast een structureel beleid uit te werken dat heropflakkeringen van het coronavirus snel kan aanpakken en dat zorg en ondersteuning niet onverwacht uitstelt. De raad stelt tien beleidsaanbevelingen (zie bijlage) voor om hier werk van te maken.
Uitgestelde zorg op kwaliteitsvolle en efficiënte manier inhalen
Bij het inhalen van uitgestelde zorg is het zeer belangrijk dat het zorgpersoneel niet bijkomend belast wordt en de richtlijnen niet onnodig complex zijn. De Vlaamse Raad WVG denkt daarom aan de volgende oplossingen op korte termijn:
Kader met richtlijnen: de beste formule om uitgestelde zorg aan te pakken is de zorgverlener te laten oordelen of zorg en ondersteuning voor een bepaalde persoon niet langer mag worden uitgesteld en dit te doen in overleg met de patiënt. Een kader met richtlijnen en prioriteiten kan de zorgverlener helpen bij zijn besluitvorming.
Monitoring: er is een systeem nodig dat de behoeften en de beschikbare capaciteit in de zorg monitort. Daarnaast moet het per eerstelijnszone mogelijk zijn om in real time een beeld te krijgen van de burgers voor wie uitstel van zorg en ondersteuning ernstige gezondheidsrisico’s inhoudt. De raad vraagt hiervoor zoveel mogelijk gebruik te maken van data die al bijgehouden worden en aan te haken bij de bestaande software waarmee huisartsen, voorzieningen en ziekenhuizen al werken. De toegang moet eenvoudig zijn maar ook de privacy van patiënten moet gewaarborgd zijn.
Samenwerking: samenwerking en correcte doorverwijzing is essentieel bij het inhalen van uitgestelde zorg en ondersteuning. Tijdens de coronacrisis groeiden een aantal mooie samenwerkingen tussen zorgverleners, organisaties en zorglijnen. De Vlaamse Raad WVG stelt voor om te kijken welke van deze goede voorbeelden kunnen verduurzamen met stimulerende regels en financiering.
Coördinatie: de Vlaamse Raad WVG mist vandaag coördinatie tussen de eerstelijnszones en het zorg- en ondersteuningsaanbod waarbinnen de uitgestelde zorg moet worden opgevangen. Als model voor coördinatie verwijst de raad naar de populatiemanagers van de vaccinatiecentra die de vaccinatiecampagne in hun regio opvolgden. Zo’n functie helpt om de behoeften, het aanbod en de resultaten van zorg en ondersteuning te monitoren en te sturen in een bepaalde regio of voor een bepaald deel van de bevolking. De raad geeft er de voorkeur aan om zo’n coördinatie-functie te organiseren binnen of aansluitend bij al bestaande samenwerkingsstructuren.
Communicatie: duidelijke informatie en een idee van wanneer de uitgestelde zorg kan doorgaan, stellen gerust. Daarom vraagt de raad ook in te zetten op duidelijke communicatie naar de bevolking zodat mensen tijdens en na een crisis weten waar ze terecht kunnen voor zorg en ondersteuning.
10 beleidsaanbevelingen om uitgestelde zorg weg te werken |
|
Op korte termijn vraagt de Vlaamse Raad WVG:
Op middellange termijn vraagt de raad dat de Vlaamse overheid - in overleg met de federale overheid - een kader uitwerkt om te vermijden dat in de toekomst zorg en ondersteuning wordt uitgesteld:
|